Dòng điện quá tải là gì? Nguyên nhân và cách xử lý

Views: 67 

Dòng điện quá tải là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra sự cố chập cháy điện trong gia đình và công trình. Tình trạng này xảy ra khi dòng điện vượt quá giới hạn chịu tải của dây dẫn hoặc thiết bị, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng. Vậy dòng điện quá tải là gì? Đâu là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này và cách xử lý hiệu quả ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn để chủ động phòng tránh các sự cố liên quan đến quá tải điện.

Dòng điện quá tải là gì? 

Quá tải điện xảy ra khi lượng điện năng mà các thiết bị sử dụng vượt quá khả năng chịu tải của hệ thống điện. Khi đó, dòng điện chạy qua dây dẫn tăng cao vượt ngưỡng cho phép, có thể gây ra hiện tượng nóng lên bất thường, ảnh hưởng đến độ bền của thiết bị và hệ thống.

Trong trường hợp này, các thiết bị bảo vệ như aptomat (CB) sẽ tự động ngắt mạch để ngăn ngừa những sự cố nghiêm trọng như chập điện, cháy dây dẫn hoặc hư hỏng thiết bị điện trong nhà. Việc trang bị các thiết bị bảo vệ quá tải là giải pháp quan trọng để đảm bảo an toàn điện.

Tác hại của dòng điện quá tải

Hiểu rõ dòng điện quá tải là gì sẽ giúp bạn nhận thức rõ hơn về những hậu quả nghiêm trọng mà nó có thể gây ra. Khi dòng điện vượt quá khả năng chịu tải của hệ thống, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Sự cố quá tải có thể khiến các thiết bị như đèn chiếu sáng, máy tính, tủ lạnh, máy giặt và nhiều thiết bị điện tử khác bị hư hỏng hoặc thậm chí phát nổ. Không chỉ thiệt hại về vật chất, tình trạng này còn có thể đe dọa trực tiếp đến an toàn tính mạng của con người.

Ngoài ra, quá tải điện còn có thể khiến nguồn điện trong khu vực bị ngắt đột ngột hoặc kéo dài. Điều này làm gián đoạn hoạt động sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt thường nhật, gây tổn thất lớn về kinh tế cho cá nhân và doanh nghiệp.

Một vấn đề khác đáng lo ngại là nguy cơ chập điện dẫn đến hỏa hoạn. Nếu thiết bị không được bảo trì thường xuyên hoặc bị sử dụng sai cách, sự cố có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, đặc biệt là khi mất điện đột ngột khiến người dùng không kịp phản ứng.

Về mặt tài chính, thiệt hại không chỉ dừng lại ở việc thay thế hoặc sửa chữa thiết bị. Doanh nghiệp còn phải đối mặt với việc ngừng hoạt động, mất doanh thu, trong khi hộ gia đình cũng gánh thêm các khoản chi phí không mong muốn.

Cuối cùng, quá tải điện cũng có thể để lại hậu quả lâu dài cho môi trường. Việc cháy nổ, rò rỉ hóa chất hoặc chất thải từ các thiết bị điện bị hỏng sẽ góp phần làm ô nhiễm không khí, đất và nước, ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.

Nguyên nhân dẫn đến quá tải dòng điện 

Ổ cắm bị sử dụng quá công suất thiết kế

Mỗi ổ cắm và hệ thống điện trong gia đình đều được thiết kế với giới hạn chịu tải cụ thể. Khi người dùng kết nối nhiều thiết bị có công suất lớn vào cùng một ổ, tổng lượng điện tiêu thụ có thể vượt quá khả năng chịu đựng của ổ cắm và mạch điện.

Việc các thiết bị hoạt động đồng thời sẽ làm tăng lượng nhiệt sinh ra trên dây dẫn. Nếu nhiệt lượng tích tụ quá nhiều mà không được giải tỏa kịp thời, sẽ gây sụt áp và tăng nguy cơ phát sinh sự cố điện như chập cháy hoặc hỏng hóc thiết bị.

Sử dụng dây điện có tiết diện nhỏ hơn yêu cầu thực tế

Nguyên nhân dẫn đến dòng điện quá tải là gì? Một trong những nguyên nhân âm thầm gây quá tải là việc dùng dây dẫn không đúng kỹ thuật. Khi tiết diện dây không đủ lớn để truyền tải dòng điện cần thiết, dòng điện sẽ bị cản trở, gây phát nhiệt và làm dây nóng lên.

Ngoài ra, nếu dây điện bị mục nát, gãy ngầm hoặc bị oxy hóa theo thời gian, khả năng truyền điện sẽ bị suy giảm đáng kể, dễ phát sinh hiện tượng tụ nhiệt dẫn đến quá tải.

Thiết bị điện bị lỗi hoặc hoạt động bất thường

Các thiết bị gặp sự cố kỹ thuật đôi khi tiêu thụ điện vượt mức thông thường mà người dùng không hề hay biết. Điều này tạo thêm áp lực cho hệ thống điện, nhất là khi nhiều thiết bị hỏng cùng lúc.

Bên cạnh đó, thiết bị hư hỏng còn có thể gây dao động điện áp – khi thì quá cao, lúc lại quá thấp – làm mất cân bằng điện áp toàn hệ thống, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các thiết bị khác và khiến hệ thống điện dễ bị quá tải.

Aptomat không phù hợp với công suất sử dụng

Aptomat (cầu dao tự động) có vai trò bảo vệ hệ thống điện khỏi sự cố do quá dòng. Tuy nhiên, nếu chọn loại có công suất thấp hơn thực tế sử dụng, aptomat sẽ không thể tự ngắt đúng lúc khi dòng điện vượt ngưỡng, dẫn đến hiện tượng quá tải nghiêm trọng.

Tình trạng này thường gặp ở các gia đình hoặc văn phòng bổ sung thiết bị mới nhưng không kiểm tra lại thông số chịu tải của aptomat cũ. Việc thiếu tính toán chính xác công suất toàn hệ thống dễ khiến aptomat trở nên quá tải và giảm hiệu quả bảo vệ.

Tham khảo các dòng máy>>

• Máy biến áp 3 pha 380v 220v 30kva chính hãng
• Máy biến áp cách ly 100kva công nghiệp 3 pha 

Cách kiểm tra và xử lý quá tải dòng điện 

Xử lý khi xảy ra quá tải điện

Khi phát hiện dấu hiệu quá tải, bước đầu tiên là nhanh chóng tắt bớt hoặc ngắt kết nối những thiết bị điện không thực sự cần thiết. Việc này giúp giảm áp lực tức thời lên hệ thống điện, tránh gây hỏng hóc hoặc sự cố nguy hiểm.

Ngoài ra, cần phân bố hợp lý thời điểm sử dụng các thiết bị có công suất lớn như máy lạnh, máy giặt, lò vi sóng hoặc bếp từ. Tránh sử dụng nhiều thiết bị nặng điện cùng lúc để hạn chế khả năng quá tải.

Bạn cũng nên thường xuyên kiểm tra tình trạng hệ thống điện trong nhà. Hãy chắc chắn rằng các thiết bị như cầu dao, aptomat, cầu chì vẫn hoạt động đúng chức năng. Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, cần sửa chữa kịp thời để không xảy ra rủi ro.

Sử dụng thiết bị tiết kiệm năng lượng cũng là cách hiệu quả để giảm tải hệ thống điện. Các thiết bị như đèn LED, máy lạnh inverter hay máy giặt có nhãn năng lượng cao sẽ giúp giảm lượng điện tiêu thụ đáng kể.

Cách kiểm tra khi nghi ngờ quá tải điện 

Một trong những phương pháp phổ biến để xác định tình trạng quá tải là sử dụng kìm đo dòng (ampe kìm). Dưới đây là quy trình kiểm tra:

• Bước 1: Xác định điểm muốn đo dòng điện — có thể là một thiết bị, ổ cắm hoặc một đoạn dây dẫn trong bảng điện. Sau đó, cài đặt thang đo phù hợp trên thiết bị đo.
• Bước 2: Mở ampe kìm và kẹp quanh dây dẫn cần kiểm tra. Đảm bảo thiết bị được đặt đúng vị trí để thu được kết quả chính xác.
• Bước 3: Quan sát màn hình hiển thị trên ampe kìm. Số đo dòng điện thường hiển thị bằng đơn vị ampere (A).
• Bước 4: So sánh kết quả đo được với giới hạn tải cho phép của hệ thống. Nếu vượt mức, hãy lập tức phân bổ lại thiết bị điện hoặc giảm số lượng thiết bị đang hoạt động để đảm bảo an toàn.

Cách phòng tránh tình trạng quá tải dòng điện 

Để hạn chế nguy cơ xảy ra tình trạng quá tải điện, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp cụ thể như sau:

• Rà soát và kiểm tra hệ thống điện định kỳ nhằm kịp thời phát hiện các dấu hiệu xuống cấp hoặc sự cố tiềm ẩn có thể dẫn đến quá tải.
• Vận hành các thiết bị điện đúng công suất thiết kế, tránh để thiết bị hoạt động trong tình trạng quá tải, gây hư hỏng và mất an toàn.
• Chọn lựa và lắp đặt dây dẫn phù hợp với tải tiêu thụ thực tế, đảm bảo đường kính dây điện đủ tiêu chuẩn kỹ thuật và được thi công đúng quy trình.
• Trang bị các thiết bị bảo vệ như aptomat, cầu dao tự ngắt, thiết bị chống ngắn mạch, nhằm kịp thời ngắt mạch khi dòng điện vượt quá giới hạn an toàn.
• Thực hiện bảo dưỡng hệ thống điện theo định kỳ, bao gồm kiểm tra độ bám tiếp điểm, vệ sinh bảng điện, tủ điện và thiết bị đóng cắt.
• Ứng dụng công nghệ giám sát hiện đại, lắp đặt cảm biến nhiệt, thiết bị đo tải và hệ thống cảnh báo để phát hiện sớm hiện tượng dòng điện vượt mức.
• Tuân thủ nghiêm các tiêu chuẩn kỹ thuật về hệ thống điện trong công trình dân dụng, khu công nghiệp hoặc trạm điện, đảm bảo tính đồng bộ và an toàn vận hành.
• Tổ chức huấn luyện, đào tạo cho đội ngũ kỹ thuật về quy trình vận hành, kiểm tra và xử lý các tình huống liên quan đến quá tải điện.
• Xây dựng phương án đối phó khi có sự cố xảy ra, chuẩn bị đầy đủ quy trình xử lý khẩn cấp và thường xuyên tổ chức diễn tập để đảm bảo ứng phó kịp thời, hiệu quả.

Dòng điện quá tải là hiện tượng nguy hiểm cần được nhận diện và xử lý kịp thời để tránh gây thiệt hại về tài sản cũng như mất an toàn trong quá trình sử dụng điện. Bên cạnh việc kiểm tra hệ thống điện định kỳ, người dùng nên trang bị ổn áp để đảm bảo dòng điện luôn ổn định, đặc biệt tại các khu vực điện lưới yếu hoặc không ổn định. https://hansinco.com.vn/ là đơn vị chuyên cung cấp ổn áp chất lượng cao, đa dạng công suất, phù hợp với nhu cầu sử dụng của hộ gia đình và doanh nghiệp.